Kilometerheffing; de vervuiler betaalt?

De auto-eigenaar betaalt WA-verzekering en wegenbelasting naar het gewicht van de auto, ongeacht deelname aan het verkeer en weggebruik. Dus wil je iets doen aan deze onrechtvaardige kostenverdeling, en daarbij aan de files en milieuvervuiling, moet je niet bij de autoeigenaar, maar bij de automobilist zijn: degene die daadwerkelijk zijn/haar auto in beweging heeft. Dat klinkt zinnig…

Maar waarom toch is men aan de slag gegaan met het onzalige en kostbare systeem van de kilometer-heffing?
1] De inwerkingstelling van het kilometer-rijden is beraamd op €4.000.000.000, en de onderhoudskosten op €1.000.000.000 per jaar. Daar kun je de betaalbaarheid en kwaliteit van het openbaar vervoer behoorlijk mee stimuleren.
2] Naast het file-argument voor het invoeren van de kilometer-heffing, is er het argument dat het plan aansluit bij het concept ‘de vervuiler betaalt‘. Maar of je auto nou 1200 kilo of 2500 kilo weegt, men betaalt evenveel per afgelegde kilometer, omdat er boven 1150 kg geen differentiatie bestaat in het plan. (Wat weegt een vrachtauto?) Het aantal gereden kilometers zegt dus weinig over brandstofverbruik (heb je een zuinige auto of niet?) en milieuvriendelijkheid (heb je een old-timer uit het leger of een Toyota IQ?).
3] Verder besteedt de overheid de opbrengsten van de kilometerprijs uitsluitend aan wegen en andere zaken die te maken hebben met de mobiliteit, en dus vervangt het plan eigenlijk alleen de Motor-Rijtuigen-Belasting (MRB, oftewel wegenbelasting), en lijkt het milieu van ondergeschikt belang.
4] Naast de MRB wordt ook de Belasting op Personenauto’s en Motor-rijwielen (BMP) afgeschaft. Hierdoor groeit het wagenpark (krijg je meer auto’s), terwijl de productie van auto’s ook z’n milieu-tol eist…

Waarom niet gekozen voor verhoging van de brandstofprijs? Daarin kun je 1] de brandstof zelf, 2] de wegen-belasting, en 3] de WA-verzekering op een meer rechtvaardige manier verrekenen. En dan heb je als automobilist zelf invloed op wat je kwijt bent door de hoeveelheid kilometers die je rijdt, en hoe zuinig je rijdt (gewicht, bouwjaar, rijstijl).

Verder: de milieubelasting van de auto is niet inherent aan het soort en de hoeveelheid brandstof dat deze verbruikt, en moet dus niet gemeten worden aan de pomp, maar aan de uitlaat. Derhalve kan tijdens de sowieso al verplichte jaarlijkse APK-keuring, waar ook getest wordt op emissie van CO2, roet, en andere schadelijke stoffen, vastgesteld worden hoeveel eco-tax (milieu-belasting) er betaald moet worden over de belasting van het milieu. De betreffende auto kan dan op basis van deze meting een inschaling qua milieu-vriendelijkheid krijgen, en vervolgens een milieuheffing op basis van deze inschaling én het aantal gereden kilometers (vast te stellen bij de volgende APK-keuring of andere onderhouds-beurten). Vooral het soort brandstof, het bouwjaar, en het gewicht van de auto zullen hierop van invloed zijn, maar de inschaling dient plaats te vinden op basis van de gemeten uitstoot, want daar gaat het hier om. En als dan toch het aantal gereden kilometers bij de APK-keuring wordt vastgesteld, kan dit eventueel ook meegenomen worden in de berekening van de premie voor de WA-verzekering. Voor de werking van een dergelijk systeem kunnen we meteen bij onze buren te rade gaan, daar hebben ze namelijk reeds de car-pass ingevoerd.

Deze regeling is rechtvaardiger, én beter voor het milieu. Immers: automobilisten die veel rijden, hard rijden, en/of grotere, zwaardere, of oudere* auto’s rijden betalen meer; aan de pomp én via de milieuheffing. Dit zal leiden tot hogere kosten voor het daadwerkelijk rijden, en dus het onnodig verplaatsen van mensen en goederen ontmoedigen. Dit leidt tot meer efficiëntie (en wellicht een krimpende economie, omdat een belangrijk deel van de economie bestaat uit het heen en weer vervoeren van producten). Maar belangrijker: een hogere brandstofprijs is een incentive (stimulans) voor de verkoop en productie van zuinigere auto’s, en de emissie-inschaling is een incentive voor schonere auto’s. Beiden zullen onderzoek naar, en ontwikkeling van alternatieven stimuleren. Dit onderzoek kan daarenboven nog gesubsidieerd worden met middelen verkregen uit de emissie-heffing.

* Het sneller vernieuwen van het wagenpark klinkt milieu-vriendelijk, maar ook de productie van auto’s is milieu-vervuilend. Het afschaffen van de BPM met de invoering van de km-heffing betekent dat de vervuiling die de productie van nieuwe auto’s met zich meebrengt niet meer in de aanschafprijs verrekend zal worden.

Ningxia, China © mirrormundo 2008